Dlaczego pomiar zużycia nie zawsze jest najlepszą metodą kontroli łańcucha płytkowego?

Podczas przeprowadzania kontroli łańcuchów liściowych wszelkich urządzeń przemysłowych o krytycznym znaczeniu dla bezpieczeństwa, często może wystąpić nadmierne poleganie na pomiarze wydłużenia łańcucha.

Chociaż wydłużenie łańcucha jest istotnym czynnikiem, należy je również rozpatrywać w kontekście wielu innych oznak i objawów zużycia łańcucha, w tym stanu powierzchni, sworzni i ogniw lub skutków rdzy.
Ważne jest również, aby umieć rozróżnić pomiędzy rozciąganiem się łańcuchów liściowych a ich zużyciem. W szczególności, aby móc rozpoznać różnicę pomiędzy czasowym wydłużeniem (spowodowanym zwiększonym obciążeniem) a trwałym wydłużeniem elastycznym, które wskazuje na konieczność wymiany łańcucha.

W tym wpisie wyjaśniamy niektóre z najczęstszych oznak i objawów zużycia łańcucha liściowego, przyglądamy się bliżej tematowi wydłużania się łańcucha i badamy inne czynniki, które mogą mieć wpływ na żywotność łańcucha.

Oznaki i objawy zużycia łańcuchów liściowych
Po pierwsze, rozważmy niektóre z najbardziej powszechnych typów zużycia łańcuchów liściowych, na które należy zwrócić uwagę:

• Zużyte kontury - Mogą one być wynikiem normalnego zużycia rolki lub nieprawidłowego zużycia na skutek tarcia prowadnic.
• Powierzchnie zużyte - Oznaki zużycia płyt zewnętrznych lub głowic szpilek mogą często występować na skutek niewspółosiowości lub tarcia o kołnierze boczne.
• Szczelne przeguby - Szczelne przeguby są najczęściej wynikiem rdzy, korozji, wygiętych sworzni, brudu lub ciała obcego, które utknęło w przegubach łańcucha skrzydła.
• Brakujące części - Czasami części można przeoczyć lub pominąć w punkcie montażu, co oznacza, że cały łańcuch będzie musiał zostać wymieniony.
• Nienormalne sworznie - Nienormalne wystające lub obrócone sworznie są najczęściej spowodowane nadmiernym tarciem wewnętrznym w wyniku dużego obciążenia lub niedostatecznego smarowania.
• Pęknięte płyty - Często spowodowane obciążeniem łańcucha liściowego przekraczającym jego możliwości dynamiczne.
• Pęknięte płyty - Duże przeciążenie zwiększa ryzyko odkształcenia materiału, które może doprowadzić do pęknięcia płyt łańcucha skrzydeł.
• Powiększone otwory - Powiększone otwory w blachach łańcucha skrzydeł mogą często powstać na skutek pracy urządzenia pod nadmiernym obciążeniem.
• Korozja - Jakakolwiek atmosfera korozyjna (np. zakłady przemysłowe lub środowisko przybrzeżne) może mieć negatywny wpływ na trwałość łańcuchów liściowych.
• Zużyte sworznie łączące sworznie kotwowe łańcucha - Normalne zużycie może prowadzić do zużycia sworzni łączących sworznie kotwowe łańcucha, dlatego powinny być one zawsze wymieniane przy zakładaniu nowych łańcuchów.
   

Wydłużenie tymczasowe a wydłużenie stałe
Jak wszystkie części metalowe, łańcuch skrzydła odkształca się elastycznie pod wpływem obciążenia, ale na ogół powraca do swojej pierwotnej długości po usunięciu przyłożonego obciążenia.

Dopiero w momencie przekroczenia granicy plastyczności każde odkształcenie łańcucha zostanie uznane za trwałe i nieodwracalne.

Tymczasowe rozciągnięcie łańcucha może stanowić niedokładne wskazanie zużycia łańcucha. Zaleca się więc, aby łańcuch pracował pod małym obciążeniem (tzn. nie więcej niż 1% jego wytrzymałości na rozciąganie), aby uzyskać dokładny wynik.

Pomiar zużycia łańcucha przy jego pełnym obciążeniu może oznaczać nawet 0,25% zbyt duże zużycie.

Łańcuch skrzydłowy BL644 ma na przykład wytrzymałość na rozciąganie 12,7 tony i maksymalne obciążenie robocze 2 tony - a więc będzie miał wydłużenie sprężyste około 2 mm na tonę ładunku. Aby uzyskać dokładny wynik, wymagałby on zatem obciążenia pomiarowego wynoszącego około 150 kg.

Inne czynniki przyczyniające się do zużycia łańcuchów liściowych
Inne czynniki, które również mają istotny wpływ na prędkość i stopień zużycia łańcucha to:

• Środowisko pracy łańcucha - ciężkie miejsca przemysłowe lub środowisko przybrzeżne/morskie może często oznaczać większe ryzyko narażenia na wilgoć lub czynniki korozyjne, które mogą powodować rdzewienie, wżery lub mikroskopijne pęknięcia.
• Charakter obciążeń - jeśli łańcuch skrzydełkowy poddawany jest działaniu dynamicznych impulsów lub obciążeń udarowych, jeśli "wciągasz" obciążenia przekraczające udźwig mechanizmu podnoszącego lub jeśli obciążenia są przenoszone na nierównym lub nierównym terenie, wszystkie te czynniki mogą mieć negatywny wpływ na trwałość łańcucha.
• Kolejnym istotnym czynnikiem jest częstotliwość pracy - liczba cykli roboczych, które urządzenie musi wykonać w ciągu dnia/tygodnia - zwłaszcza, że maszyny są obecnie często proszone o pracę na dwie zmiany lub o zapewnienie 24-godzinnej pracy.
• Wielkość łańcucha - łańcuch używany na wózkach widłowych jest coraz mniejszy. Wózek 2-tonowy, który kiedyś pracował na przykład z łańcuchem BL8, teraz będzie częściej pracował z BL6.
• W celu uzyskania niezależnych wskazówek i zaleceń dotyczących zużycia łańcucha, radzimy zapoznać się z poniższymi normami: Międzynarodowa norma dotycząca łańcuchów ASME B29.8 2010; Wytyczne Brytyjskiego Stowarzyszenia Ciężarówek Przemysłowych GN15; The Safety Assessment Federation MLCC01.

Częstotliwość kontroli wózków widłowych musi również spełniać minimalne wymogi prawne określone w LOLER 98 (przepisy 9, 10 i 11) dotyczące dokładnego badania i kontroli przemysłowych łańcuchów liściowych do samochodów ciężarowych.